-
1 оковать
1. сов. что, чемкөпләү, ҡаплаутимер йәки ҡалай менән2. сов. что, чемуст.сырмау, сырмап бәйләү3. сов. что, чемперен.биләү, солғау, биләп (солғап) алыу4. сов. что, чемперен.ҡаплап алыутуңдырып -
2 обуять
сов. кого-чтосолғап (биләп) алыу -
3 облечь
I1. сов.кого, во что; уст.кейҙереү, кейендереү2. сов.кого-что; прям., перен.солғау, баҫыу, ҡаплау, томалау, әйләндереү (әүерелдереү)3. сов. чтоһөйләп (әйтеп) биреү, белдереү4. сов.кого-что, чем; перен.биреү, тапшырыуII1. сов. чтоҡаплау, ҡаплап (солғап, уратып, ҡамап) алыу2. сов.кого-чтооб одеждеһылашыу, ятып (һылашып) тороу -
4 обнять
1. сов.кого-чтоҡосаҡлау, ҡосаҡлап алыу2. сов. перен.охватить — о пламени, тьме и т.п.
солғау, ҡаплау, солғап (ҡаплап) алыу3. сов. что; перен.осмыслить, постичьаңлау, төшөнөү, белеү, белеүгә (аңлауға) ирешеү -
5 нахлынуть
1. сов. о жидкостях, газах, запахах и т.д.урғылып килеп сығыу (бәрелеү), эркелеп килеп менеү2. сов. перен.солғап алыу3. сов. о людяхябырылыу, ябырылып килеп тулыу (сығыу) -
6 обступить
1. сов.кого-чтоһырып (ҡамап, уратып) алыу, ҡамалау2. сов.кого; перен.солғап алыу -
7 овладеть
1. сов.кем-чемалыу, ҡулға төшөрөү, баҫып алыу, эйә булыу2. сов.кем-чембуйһондороу, ҡулға алыу, үҙенә ҡаратыу3. сов.кемсолғап (биләп) алыу, батыу, баҫыу, сумыу4. сов. чемүҙләштереү, эйә булыу -
8 переполнить
1. сов. чтоартылдыра (алҡындыра, аштыра) һалыу (ҡойоу), ныҡ тултырыу, туп-тулы итеү, таштырыу2. сов.кого-что; перен.тултырыу, ҡаплап (солғап) алыу -
9 охватить
1. сов. кого-чтообнятьҡосаҡлау, ҡосаҡҡа алыу2. сов. кого-чтоокружитьуратыу, уратып алыу3. сов. кого-чтообъять, окутатьсолғап (ҡаплап) алыу4. сов. кого-чтозавладеть, захватитьуратып (солғап) алыу5. сов. кого-чторазг.вовлечьйәлеп итеү, ылыҡтырыу -
10 владеть
1. несов.кем-чем; прям., перен.эйә булыу, эйә булып тороу, хужа булыу, хужа булып тороу2. несов.кем-чемуправлятьбиләү, биләп тороу, ҡулында тотоу3. несов. перен.буйһондороп тотоу, ҡулында тотоу4. несов. перен.охватывать – о мыслях, чувствахбиләп (солғап) алыу5. несов. чемуметь обращатьсяэш итеү, эш итә белеү6. несов.уметь пользоваться, быть мастеромбелеү, файҙалана белеү, оҫта булыу7. несов. чемйөрөтә алыу, эшләтә алыу, хәрәкәт иттерә алыувладеть пером — оҫта яҙа белеү, ҡәләм тибрәтә алыу
владеть собой — үҙеңде тота белеү, һалҡын ҡанлы булыу
-
11 обложить
1. сов.кого-чтотирәләй (яҡ-яғына) һалыу (ҡуйыу, ҡыҫтырыу), тирәләй (яҡ-яғына) һалып (ҡуйып, ҡыҫтырып) сығыу2. сов. чтоҡаплап (солғап, баҫып) алыу3. сов.кого-чтоуратып (ҡамап) алыу4. сов.кого-чтоһалыу -
12 окутать
1. сов. кого-чточемурау, төрөү2. сов. кого-чтоперен.солғап (уратып, сорнап, ҡаплап) алыуокутано тайной — сер булып тороу, сергә сорналыу
См. также в других словарях:
орынсыз қалды — (Түрікм., Красн.) жан қалмады, тып типыл болды. Сол кездегі жағдайдың өзі сондай, тіпті кейбір үй о р ы нс ы з қ а л д ы (Түрікм., Красн.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ақ — зат. в ет. Бұзаулы сиырда, қозылы қойда болатын жұқпалы, әрі зілді дерт. Мұндай жағдайда малдың сүті тартылып қалады. Егер бір қой а қ болып ауырса, ол қоралы қойға түгел жұғады (Ж. Бабалықұлы, Мал ауруы., 8). Ақ айыл болды. Көп мініліп, арқасы… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бет — алдыңыздан жарылқасын! Құдай оңғарсын, сәтін берсін! Жолы да, атағы да үлкен Ғафаңа (Ғафу): Б е т а л д ы ң ы з д а н ж а р ы л қ а с ы н! дедім (Қаз. әдеб., 15.06.1973, 2). Бетке күйе жағу. этногр. Күнәлі адамға тағайындалған жазаның бір түрі. Б … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Натурфилософия — – ойша тұтастықта қарастырылатын табиғаттың философиясы. Жаратылыстану мен натурфилософияның, сол сияқты натурфилософияның философиядағы орны тарихи өзгеруде болды. Ертедегі грек философиясында сократтықа дейінгі кезеңде физиология және физика… … Философиялық терминдердің сөздігі
бір — адым жер. Жүрген кездегі екі аяқтың аттау (басу) қашықтығы; 60 70 см, мөлшеріндегі ұзындық. Бір айдың жүзі болды. Бір айдай уақыт өтті. Шүйінші беруіңе болады. Жездең, міне, б і р а й д ы ң ж ү з і б о л ы п қалды, жынды суды ұрттап алмайды (Қаз … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
шабуыл сағаты — (Час атаки) қарсыластың алдыңғы қорғаныс шебіне танк және мотоатқыштар бөлімшелерінің бір мезгілде шабуылға шығуын қамтамасыз ету мақсатында командирдің алдын ала хабарлайтын уақыты. Шабуылға шығу жөнідегі белгі (сигнал) қарсыластың алдыңғы… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
өре — зат. 1. Қүрт, ірімшік, жеміс жидек т.б. тағамдар қептіруге арналған сөре. Ерте кезде оның бір жақ басын киіз үйдің маңдайшасына тіреп, екінші басын екі тіреуге бекітіп қоятын. Осы кезде екі жақтауын төрт тіреуге бекітіп, үстіне ши төсейді. Ши жоқ … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
бас — амандық садақасы. Жеке басы үшін берілетін садақа, пітір. Кешкілікті ауызашар, таңертеңгілікті сәресі дейді. Ораза уақытында мұсылмандар семьясының әрбір басына б а с а м а н д ы қ (пітір) с а д а қ а с ы н төлейді (Ана тілі, 26.04.1990, 6). Бас… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қисаю тұтқасы немесе элерондар — (Руль крена или Элероны) 1) ұшақтың қанатының артқы бөлігіне (бір элерон қанаттың оң жағына, екіншісі – сол жағына) орнатылатын, бойлай ұшатын ұшақты басқаруға, яғни оны қисайтуға немесе қисаю қалпынан шығаруға арналған бөлшек. Э ды ұшқыш басқару … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ізіне түсу — (Преследование) толық жою мақсатында шегінуші қарсыласқа жасалған шабуыл. І.т дің маңыздылығы атыстық соққы, шегінуші қарсыластың қапталы мен тылына шығудағы әскерлердің екпінді ілгерілеуін және оның топтарын қоршауға алу, бөлшектеу және жою… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
элерондар — (франц. aileron, alie қанат) 1) ұшақтың қанатының артқы бөлігіне (бір элерон қанатының оң жақ бөлігіне, екіншісі – сол жағына) орнатылатын бөлшек. Ол ұшақтың көлбеу бағытын басқаруға, яғни ұшақты қисайту мен одан шығаруға арналған. Э. басқаруды… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу